شیوه زندگی و ناباروری
ناباروری چیست؟
ناباروری معمولا به عدم بارداری پس از یکسال تمای جنسی منظم و بدون پیشگیری از بارداری تعریف می شود. به طور معمول ناباروری تقریبا 15 درصد از زوج ها را در طول زندگی تحت تاثیر قرار می دهد. در زوج باروری که سن زن از 30 سال کمتر باشد، در طول یک دوره قاعدگی حدود 25-30 درصد شانس بارداری وجود دارد. تقریبا 40 درصد ناباروری ها ناشی از عوامل مرتبط با زنان، نظیر بسته بودن لوله ها یا نداشتن تخمک گذاری است. حدود 40 درصد ناباروری ها نیز ناشی از عوامل مردانه نظیر کاهش تعداد یا حرکت اسپرم است و حدود 15 تا 20 درصد موارد علت نامشخص است.
بررسی علل ناباروری:
برای بررس علل ناباروری هم زن و هم مرد باید مورد بررسی قرار بگیرند. برای این بررسی نیاز به انجام آزمایش های خاصی است.
آزمایش های مورد نیاز زنان: شامل آزمایش خون برای بررسی تخمک گذاری و تعداد تخمک موجود در تخمدان ها، سونوگرافی رحم برای بررسی حفره رحمی و لوله ها و یکسری روش های تخصصی دیگر است.
آزمایش های مورد نیاز مردان: شامل آزمایش نمونه مایع منی است که تعداد اسپرم، حرکت و شکل آنها مورد بررسی قرار میگرد.
عوامل تاثیر گذار بر باروری
سن:
سن مناسب بارداری در زنان 18 تا 35 سالگی است. با بالا رفتن سن در زنان بارداری دشوار می گردد. تخمدان های هر دختر پیش از تولد حدود 7 میلیون تخمک دارد. در زمان تولد به 1-2 میلیون کاهش می یابد. تعداد تخمک ها هنگام بلوغ به 300-400 هزار عدد می رسد. پس از آن هر ماه تعدادی تخمک شروع به رشد کرده و معمولا فقط یکی از آن ها آزاد می شود. میزان از دست رفتن تخمک ها در برخی زنان ممکن است بیش از دیگران باشد و باعث کاهش بیشتر ذخیره تخمدانی شود.
مصرف سیگار:
سیگار کشیدن مردان و زنان اثر قابل توجهی بر باردار شدن خانم دارد. سیگار اثر منفی زیادی بر سلامت باروری دارد. مدت زمان لازم برای باردار شدن یک خانم سیگاری دو برابر یک خانم غیر سیگاری است. سیگار احتمال سقط خود به خود، زایمان زودرس، تاخیر رشد داخل رحمی جنین، مشکلات سلامت شیرخواران و سندرم مرگ ناگهانی شیرخوار را افزایش می دهد. مواد موجود در تنباکو سبب کاهش تعداد اسپرم، حرکت و کیفیت آن می شود. این اثرات زمانی که خود فرد سیگاری نبوده ولی مکررا در معرض دود سیگار قرار می گیرد نیز ایجاد می شود.
وزن:
تخمک گذاری در خانم هایی که وزن خیلی زیاد یا خیلی کم دارند نامنظم بوده و ممکن است با مشکل عدم تخمک گذاری مواجهه شوند. بیماری تخمدان پلی کیستیک در برخی خانم ها منجر به ناباروی می شود. حداقل 60 درصد خانم ها با بیماری تخمدان پلی کیستیک دارای وزن بیشتر از حد نرمال هستند. چاقی باعث مشکلاتی نظیر: سیکل های نامنظم قاعدگی، افزایش احتمال ناباروری، افزایش خطر جراحی های ناباروری، افزایش خطر سقط خو به خودی و کاهش موفقیت درمان های ناباروری خواهد شد.
درصورت زیاد بودن وزن یک خانم نابارور، کاهش آن ممکن است یکی از مهم ترین عوامل در دستیابی به باروری باشد.
رمز داشتن وزن نرمال، رعایت یک رژیم غذایی متعادل و سالم، داشتن فعالیت فیزیک و ورزش است.
تغذیه:
رژیم غذایی متعادل ترکیبی از انواع ویتامین ها، مواد معدنی و دیگر مواد مغذی مورد نیاز بدن است. بررسی ها نشان داده اند که مکمل ها مانند ویتامین C، ویتامین E، سلنیوم ، روی ، اسید فولیک و کلسیم کیفیت اسپرم را اقزایش می دهند.
توصیه می شود خانم ها استفاده از کافئین را کم کنند، زیرا این ماده می تواند جذب آهن و کلسیم را کم کند. همچنین مصرف بیش از حد آن خطر سقط خود به خودی را افزایش می دهد. ( قهوه ، چای و شکلات حاوی کافئین هستند.)
ورزش:
از فواید ورزش می توان به افزایش سلامت عمومی ، بهبود خواب ، کنترل وزن ، کاهش ابتلا به بیماری های مزمن و سرطان ها و.... اشاره کرد. در هفته 4 مرتبه ورزش 20 -30 دقیقه ای در حد متوسط می تواند وزن را در محدوده خاصی نگه داشته و باروری را به حداکثر برساند.
با توجه به اینکه ورزش های خیلی شدید و بدنسازی در فرایند تخمک گذاری در خانم ها و تولید اسپرم در مردان مداخله می کند، باید از آن تا جای ممکن پرهیز کرد.
مواد محرک و مکمل ها:
مواد محرکی مانند ماری جوانا و کوکایین روی باروری مردان و زنان و همچنین سلامت جنین تاثیرگذار است. برخی مکمل های بدنسازی حاوی مقادیر زیادی هورمون های مردانه بوده که این ترکیبات روی تولید اسپرم سالم به طور قابل ملاحظه ای اثر می گذارد.
بدنسازی و استفاده از استروئید یا تستوسترون، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، مواد آلاینده و دمای بالا می تواند تاثیر منفی در تولید و کیفیت اسپرم داشته باشد.
استرس:
ناباروری سبب ایجاد استرس می شود. فشار روحی ناباروری تقریبا معادل ابتلا به سرطان یا مرگ یکی از نزدیکان در نظر گرفته می شود. همسرانی که استرس و مشکلات روحی ناشی از ناباروری را تجربه می کنند گاهی اوقات در ارتباط با یکدیگر دچار مشکل خواهند شد. ارتباط بین زوجین در مورد ناباروری بایستی راحت و باز باشد. دیده شده که مدیریت استرس و استفاده از روش های تمدد اعصاب نتایج درمان ناباروری را بهبود می بخشد. افراد در هر شغل و مسولیتی باید زمانی را برای خود اختصاص دهند. مطالعه، قدم زدن، عبادت، گوش کردن به موزیک ملایم، صحبت و تبادل نظر با دوستان از راه های دستیابی به آرامش اعصاب است.
آلودگی محیطی:
سیگار ، گازوئیل بخار ناشی از رنگ ها و اگزوز اتومبیل جزو مواد آلوده کننده هستند. باتوجه به تاثیر این مواد روی رشد و تکامل جنین توصیه می شود خانم های باردار تا حد امکان از آن ها پرهیز کنند.
در معرض دود سیگار بودن زمان انتظار برای باردار شدن را افزایش داده و افزایش احتمال جهش در سلول تخم را نیز می تواند به دنبال داشته باشد.
مردان نیز باید نگران هوایی که تنفس می کنند باشند. فلزات سنگین موجود در دود اگزوز وسایل نقلیه سبب افزایش موادی در خون می شود که کیفیت اسپرم را کاهش می دهد.
سفید کننده های حاوی کلر و دیوکسین:
این سفید کننده ها برای سلامت انسان مضر بوده و سبب الودگی محیطی نیز می شوند. آلودگی طولانی مدت با مواد کلردار میتواند سبب مشکلات هورمونی ، ناباروری، کاهش تعداد اسپرم، تضعیف سیستم ایمنی اختلالات یادگیری، تغییرات رفتاری، صدمه به پوست، کبد و کلیه ها گردد. خانم هایی که از مواد سفیدکننده به طور مکرر استفتده می کنند، بیشتر در معرض مشکل ناباروری و مخاطرات دیگر قرار می گیرند. ماده دیگری که در سال های اخیر توجه دانشمندان را به خود جلب کرده و سبب بروز برخی مشکلات باروری می شود ، دیوکسین است. دیوکسین در بسیاری از فرایند های صنعتی از جمله سوزاندن ناقص زباله های بیمارستانی و شهری، ساخت پلاستیک، مواد شیمیایی، حشره کش ها و ... به صورت تصادفی تولید می شود. دیوکسین از ظروف یکار مصرف و در پد های بهداشتی ای که پوشش داخلی آن از مواد پتروشیمی غیر استاندارد تهیه می شود، به میزان بالایی آزاد می شود. این سموم بلافاصله پس از ورود به بدن در سیستم غددی و DNA وارد شده و تغییراتی را ایجاد می کنند که به نسل های بعد هم منتقل می شود. لذا توجه به استفاده از وسایل بهداشتی شخصی و مواد یک بار مصرف استاندارد توصیه می گردد.
نویسنده :خانم ماما :پارسافر
