گرگرفتگی
گرگرفتگی یا برافروختگی شایع ترین علامت یائسگی است. این حالت مشابه گرما و برافروختگی است كه هنگام عصبانیت در چهره و بدن خود احساس می كنیم و اگر چه اين حالت تهديدكننده حيا ت نيست ولي مي تواند بر كار و فعاليت اجتماعي ، لذت از زندگي تأثير بگذارد.
واژة گرگرفتگي توصيفي است از شروع ناگهاني قرمز شدن پوست سر، گردن و قفسه سينه به همراه احساس شديدگرما در بدن كه گاهي اوقات با تعريق شديد خاتمه مي يابد. اين عارضه معمولاً ۳۰ ثانیه تا 4 دقيقه و به ندرت تا يك ساعت طول ميكشد. دفعات گرگرفتگي از چند بار در روز تا چند بار در سال متغير است، معمولاً به صورت دوره اي ميباشد وحتي ممكن است تا 30 مرتبه در روز عود كند. تقریبا ۷۵ درصد از زنان در دوره یائسگی به گرگرفتگی دچار می شوند و در حدود ۱۰ درصد از آنها تا ۱۵ سال بعد از یائسگی نیز آن را احساس می كنند. البته این احساس در خانم هایی كه با برداشتن تخمدان هایشان به صورت مصنوعی یائسه شده اند، نیز احساس می شود. جالب است بدانید ۷۵ تا ۸۰ درصد زنان در ۳ ماه اول بعد از یائسگی فیزیولوژیك (طبیعی) و یا مصنوعی (برداشتن تخمدان) گرگرفتن را تجربه می كنند و از میان این زنان، ۸۵ درصدشان حداقل به مدت یك سال درگیر این علایم خواهند بود.
زمان شروع حملات گر گرفتگی در بیشتر خانم ها، قبل از تاریخ آخرین قاعدگی است
اين عارضه به طور شايعي با تهوع، احساس گيجي ومنگي، سردرد، طپش قلب و تعريق شبانه همراه است.گرگرفتگي در شب بيشتر وشديدتر بوده، معمولاًسبب بيدار شدن فرد از خواب ميشود؛ كيفيت نامطلوب خواب نيز منجر به خستگي مزمن و علائمي مانند تحريك پذيري، تمركز ناكافي و اختلال در حافظه خواهد شد
در بررسي هاي متعدد نشان داده شده است كه اكثر زنان سنين يائسگي گرگرفتگی را مهم ترین عارضه دوران یائسگی خود دانسته و از بین عوارض دیگر اين دوران مانند سردرد، تهوع، خشكی واژن، بدخلقی و غیره، با برافروختگی و گرگرفتگی حاصل از یائسگی،بیشتر آشنا بوده و از آن آگاهی داشتند.
در حال حاضر هورمون درماني ، استاندارد طلايي براي درمان اين علائم است و دفعات گرگرفتگي را تا حدود 75 درصدكاهش ميدهد. اما در كاربرد طولاني مدت هورمون درماني جايگزين، نگراني زيادي وجود دارد زيرا يافته هاي اخيردر مقالات مختلف ونيز انجمن بهداشت زنان امريكا حاكي از آن است كه حوادث ناشي از هورمون درماني نظير بيماري قلبي، سكته، آمبولي ريوي، سرطان پستان و زوال عقل بيشتر از مزاياي آن است. سازمان ارتقاء بهداشت و پيشگيري از بيماريها ودر كتب ومقالات متعدد هورمون درماني طولاني مدّت را براي پيشگيري از مشكلات مزمن يائسگي توصيه نميكنند؛ زيرا هورمون درماني جايگزين علاوه بر مزايايي كه دارد با خطراتي نظير احتمال سرطان پستان، بيماري قلبي، سكته ناشي از لخته شدن خون، حوادث ترومبو آمبولي و افزايش بيماري كيسه صفرا همراه ميباشد.گرچه برخي مطالعات ومقالات جديد در اين مورد به نتايج ضد ونقيضي دست يافته اند . با اين وجود بهتر است جانب احتياط را در مصرف داروهاي هورمون درماني جايگزيني رعايت كنيم.
از طرفي مطالعات فراواني آثار مثبت فيتو استروژن ها( استروژن با منشا گياهي) را در پيشگيري از علائم يائسگي، بيماري هاي قلبي و سرطان نشان داده اند. بنا براين انتظار مي رود كه غذاها و مكمل هاي گياهي داراي فيتواستروژن ها جانشين مناسبي براي هورمون درماني مرسوم باشد. والبته در سالهاي اخير تمايل زيادي در مورد به كار گيري روشهاي جايگزين از جمله منابع گياهي ، حركات ورزشي و ومنابع غذايي براي درمان علائم يائسگي مشاهده ميشود .گرچه حتي استفاده بي رويه و كنترل نشده از محصولات گياهي به ويژه محصولات داراي فيتواستروژن ها، جهت درمان علائم يائسگي ممكن است سلامت افراد را به خطر بياندازد؛ زيرا بسياري از عصاره هاي گياهي به شيوه ي استاندارد تهيّه نشده اند. در اين موارد بهتر است از داروهاي گياهي توليد شده با روش استاندارد وموجود در داروخانه ها استفاده شود ويا استفاده از گياهان دارويي ومنابع غذايي را با در حجم محدودتري مصرف كرد.
روش هاي ديگري كه به كاهش گرگرفتگي كمك مي كنند شامل:
- دوش آب سرد: دوش آب سرد در كم كردن برافروختگی و گرگرفتگی به صورت فیزیكی مؤثر است.
-ورزش: ورزش هاي استقامتي سبب مي شود زنان كمتر به گرگرفتگی دچار شوند. ورزش با ترشح آندورفين ها سبب ايجاد نشاط ،كاهش افسردگي وكنترل دماي بدن مي شود.
- رژیم غذایی: كمتر مصرف كردن غذاهای پرادویه و داغ همچنین نوشیدنی های دارای كافئین و داغ، تعداد حملات گرگرفتگی را كاهش می دهد
- كاهش استرس: استرس نقش مهمی در تحریك گرگرفتگی دارد. لذا با مدیتیشن( مراقبه)، ورزش های هوازی و تنفس عمیق مي توان از این حملات جلوگیری كرده و در طی حملات، احساس برافروختگی را كاهش داد.
- تنظيم درجه حرارت محل زندگي
- نوشيدن آب به مقدار كافي
- استفاده از اسيدهاي چرب امگا – 3 بويژه با منشا دريايي(EPA وDHA.)
-داروهاي گياهي موجود در داروخانه هاي ايران:آگنوگل،سالويگل،ويتاگنوس
