با افزايش روزافزون جمعيت ، تهيه غذاي کافي يکي از مسايل پيچيده و مهم ممالک مختلف دنيا به شمار می رود و علاوه برمساله کمبود مواد غذايی و عدم رعايت اصول بهداشتی در تهيه، تبديل ، نگهداری و توزيع و مصرف اين مواد نيز موجب کاهش بيشتر مواد غذايی می‌گردد .
بنابراين نه تنها تهيه غذا و فرآورده‌های خوراکی از نظر کميت، بلکه فراهم آوردن مواد غذايی سالم و بهداشتی نيز داراي اهميت فراوان می‌باشد .
بيشتر آلودگی های مواد غذايی در اثر بی احتياطی در مراحل مختلف تهيه و توزيع و فروش بوجود می‌آيد بنابراين بهداشت مواد غذايی منظور رعايت اصول بهداشتی در کليه فرايند توليد، نگهداری و عرضه می‌باشد که موجب می‌شود مواد غذايی هم از نظر ظاهر سالم باشند و هم ما را بيمار ننمايند.
آلودگی مواد غذايی :
آلودگی مواد غذايی بطور کلی به دو دسته آلودگی ميکروبی و آلودگی غيرميکروبی تقسيم می‌شود
وجود ميکروب های بيماری‌زا در هر ماده غذايی را آلودگی ميکروبی مواد غذايی می‌نامند که ميکروب‌ها توسط شاغلين دست اندرکاران توليد مواد غذايی ، خاک ، هوا، حشرات و جوندگان ، پرندگان ، غذاهای خام، آب آلوده، ظروف و لوازم کار آلوده باعث آلودگی مواد غذايی مي شود که با جلوگيری از آلوده شدن مواد غذايی توسط عوامل فوق ، کنترل درجه حرارت محل نگهداری مواد غذايی و تميز نگهداشتن محل نگهداری و عرضه مواد غذايی مي توان مواد غذايی را از آلودگی محفوظ نگه‌داشت .
معمولاً بينی ، دهان و دست شاغلين مواد غذايی حامل ميکروب بوده و موجب الودگی مواد غذايی می شوند و شستن دست ها قبل از مصرف مواد غذايی ضروری می‌باشد .
در آلودگی غيرميکروبی که می‌تواند در اثر ورود مواد شيميايی مانند رنگ هاي غيرمجاز و يا تهيه مواد غذايی و روغن های نامطلوب و درجه حرارت بالا باعث آلودگی مواد غذايی می‌شود .
اهمیت مواد غذايی درمدارس اغلب متخصصان تغذيه، معتقدند که صبحانه اصلی ترين وعده غذايی است و خوردن يک صبحانه کامل و درست می تواند در افزايش توان يادگيری دانش آموزان سرکلاس های درس موثر باشد با توجه به اينکه دانش آموز در مدرسه فعاليتهای ذهنی و جسمی دارند که به انرژی زيادی احتياج دارد لذا صبحانه بايد کامل و پرانرژی باشد و از طريق ميان وعده هايی در زنگ تفريح دانش آموزان تهيه می شود انرژی و مواد لازم برای فعاليت های ذهنی و سلامت جسم آنها را تامين کرد .
مصرف مواد غذایی مثل پفک، چیپس، انواع شکلات و.. با ایجاد سیری کاذب دانش آموزان را از خوردن مواد غذایی لازم و ضروری باز می‌دارند با توجه به اینکه حاوی رنگ‌ها، اسانس‌ها می‌باشند که ممکن است زمینه ساز ابتلا به بیماری شوند.
متخصصین تغذیه نان، پنیر، گردو را به‌عنوان بهترین میان وعده برای دانش آموزان در مدرسه می‌باشد و آجیل، تنقلات مانند نخودچی، کشمش، پسته، بادام به‌عنوان جایگزین چیپس و پفک در میان وعده غذایی دانش آموزان شود.
غذایی که دانش آموزان به مدرسه می‌برند باید ازنظر تغذیه‌ای سالم باشد، راحت و آسان به مدرسه برده شود و نباید هضم آن سنگین باشد. این غذا باید مقداری پروتئین داشته باشد مانند پنیر و شیر، دارای مقداری سبزی‌ها، مانند گوجه‌فرنگی، خیار و هویج باشد، دارای مقداری میوه تازه یا میوه‌های خشک مثل کشمش و انواع برگه‌ها باشد و همراه آن آب یا شیر نوشیده شود.
مواد غذایی بسته‌بندی‌شده مجاز بایستی دارای مشخصات زیر بوده و دارای برچسب مواد غذایی باشد نام محصول، نام و نشانه کارخانه سازنده، ترکیبات و مواد تشکیل‌دهنده محصول، شماره پروانه ساخت و تاریخ تولید و انقضاء مصرف و محصولات غیرمجاز فاقد هریک از مشخصات فوق می‌باشند و علاوه بر آن دارای علائم فساد مانند تغییر رنگ، بو، کپک‌زدگی، چسبناک یا لزج شدن و خُرد شدن آسان و وارفتگی، وجود لارو حشرات، چسبندگی شکلات به کاغذ، طعم غیرطبیعی در آجیل می‌باشند که از خرید این‌گونه محصولات از فروشگاه و مخصوصاً دست‌فروش‌ها که مواد غذایی را در شرایط مناسب و به مدت طولانی نگهداری می‌نمایند خودداری گردد.
شستشوی دست
با توجه به اینکه ممکن است، بینی، دهان، دست حامل میکروب باشد و موجب آلودگی مواد غذایی می‌گردد لذا شستشوی دست‌ها قبل یا بعد از انجام آنها ضروری است.
قبل از تهیه غذا، قبل از صرف غذا، بعد از استفاده از توالت، بعد از دست زدن به زباله یا زباله‌دان، بعد از دست زدن به پول، بعد از سرفه و عطسه نمودن بر دست یا دستمال‌کاغذی، بعد از دست زدن به هر چیز و خاک و افتادن به زمین، بعد از دست زدن به حیوانات خانگی، شستشوی دست با صابون مایع به مدت ده ثانیه به شکلی که لای انگشتان و کف و پشت دست، ناخن‌ها به‌طور کامل شستشو شود مناسب است.
مواد غذایی که دانش آموزان به مدرسه می‌برند باید ازنظر تغذیه‌ای سالم باشد، راحت و آسان به مدرسه برده شود.
چند نمونه از انواع ميان وعده‌های مفيد و مغذی برای دانش آموزان عبارتند از :
-
میوه‌های تازه فصل مثل: موز، نارنگی، پرتقال، سیب
-
انواع سبزی‌ها مثل: گوجه‌فرنگی، خیار، هویج
-
میوه‌های خشک: مثل کشمش، انواع برگه‌ها، انجیر خشک، خرما و توت خشک
-
انواع مغزها مثل: بادام، پسته، گردو
-
شیر که می‌تواند همراه بیسکوییت‌های ساده و یا کیک‌های خانگی میل شود.
-
انواع ساندویج مثل: ساندویج خامه و عسل، پنیر و گردو
